Czy Policja ma prawo uzyskać dane abonenta od ISP?

Aktualnie wiele przestępstw dokonywanych jest za pomocą sieci telekomunikacyjnej. Wynika to z tego, że wraz z postępem technologii pojawiają również się nowe możliwości popełniania czynów zabronionych, w którym sprawców wykryć można wyłącznie poprzez dane retencyjne. W mediach co jakiś czas można usłyszeć np. o pożyczkach wziętych przez Internet za pomocą wykradzionych danych osobowych. Czy Policja ma prawo uzyskać od nas dane dotyczące zakończenia sieci za pomocą którego dopuszczono się czynu zabronionego, czy też wprost imię i nazwisko abonenta?

Zgodnie z art. 20c ust. 1 ustawy o policji przedsiębiorca telekomunikacyjny zobowiązany jest udostępnić Policji tzw. dane retencyjne. Funkcjonariusze powinni jednak spełnić określone wymogi formalne, aby uzyskać żądane informacje. Na podstawie art. 20c ust. 2 pkt 3 ustawy o policji przedsiębiorca telekomunikacyjny udostępnia nieodpłatnie dane retencyjne za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej policjantowi posiadającemu pisemne upoważnienie od Komendanta Głównego Policji, Komendanta CBŚP lub komendanta wojewódzkiego Policji, a także policjantowi wskazanemu w pisemnym wniosku Komendanta Głównego Policji, Komendanta CBŚP, komendanta wojewódzkiego Policji albo osoby przez nich upoważnione. Tym samym w przypadku żądania udostępnienia określonych danych, za każdym razem należy domagać się okazania prawidłowego upoważnienia.

Udostępnianie danych retencyjnych odbywa się bez udziału pracowników przedsiębiorcy telekomunikacyjnego lub przy niezbędnym ich udziale, jeżeli możliwość taka jest przewidziana w porozumieniu zawartym pomiędzy Komendantem Głównym Policji a przedsiębiorcą telekomunikacyjnym. Tym samym co do zasady dane te powinni Państwo samodzielnie przekazywać funkcjonariuszom, w tym np. za pośrednictwem korespondencji elektronicznej.

Udostępnienie Policji danych retencyjnych może nastąpić za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej, jeżeli wykorzystywane sieci telekomunikacyjne zapewniają:
a) możliwość ustalenia osoby uzyskującej dane, ich rodzaju oraz czasu, w którym zostały uzyskane,
b) zabezpieczenie techniczne i organizacyjne uniemożliwiające osobie nieuprawnionej dostęp do danych;
lub jeżeli jest to uzasadnione specyfiką lub zakresem zadań wykonywanych przez jednostki organizacyjne Policji albo prowadzonych przez nie czynności.

W mojej ocenie zatem (pomimo wielu wątpliwości natury konstytucyjnej, jak również zgodności z prawem europejskim) powinni Państwo udostępniać upoważnionym funkcjonariuszom Policji dane retencyjne. Wskazał to również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 czerwca 2015 r., sygn. akt IV KK 49/15.

Na marginesie wskazuję, że dane retencyjne to dane niezbędne do:
1) ustalenia zakończenia sieci, telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, użytkownika końcowego:
a) inicjującego połączenie,
b) do którego kierowane jest połączenie;
2) określenia:
a) daty i godziny połączenia oraz czasu jego trwania,
b) rodzaju połączenia,
c) lokalizacji telekomunikacyjnego urządzenia końcowego.

Szczegółowe informacje dotyczące tych danych wskazane zostały w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 grudnia 2009 r. w sprawie szczegółowego wykazu danych oraz rodzajów operatorów publicznej sieci telekomunikacyjnej lub dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych obowiązanych do ich zatrzymywania i przechowywania. Zgodnie z postanowieniami tego rozporządzenia:

Danymi niezbędnymi do ustalenia w stacjonarnej publicznej sieci telekomunikacyjnej:
1) zakończenia sieci, telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, użytkownika końcowego, inicjującego połączenie, są:
a) numer zakończenia stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej, z którego inicjowane jest połączenie,
b) imię i nazwisko albo nazwa oraz adres abonenta, któremu przydzielono numer zakończenia;
2) zakończenia sieci, telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, użytkownika końcowego, do którego jest kierowane połączenie, są:
a) numer zakończenia publicznej sieci telefonicznej użytkownika końcowego, do którego jest kierowane połączenie,
b) imię i nazwisko albo nazwa oraz adres użytkownika końcowego, do którego jest kierowane połączenie;
3) daty i godziny połączenia oraz czasu jego trwania są:
a) data i godzina nieudanej próby połączenia lub zestawienia i zakończenia połączenia, zgodnie z czasem lokalnym,
b) czas trwania połączenia z dokładnością do 1 sekundy;
4) rodzaju połączenia jest określenie wykorzystanej usługi;
5) lokalizacji telekomunikacyjnego urządzenia końcowego są:
a) adres lokalizacji telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, z którego inicjowano połączenie,
b) adres lokalizacji telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, do którego jest kierowane połączenie.
Danymi niezbędnymi do ustalenia w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej:
1) zakończenia sieci, telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, użytkownika końcowego, inicjującego połączenie, są:
a) numer MSISDN użytkownika końcowego, inicjującego połączenie,
b) imię i nazwisko albo nazwa oraz adres użytkownika końcowego, inicjującego połączenie, jeżeli udostępnił te dane,
c) numer IMSI użytkownika końcowego, inicjującego połączenie,
d) pierwsze 14 cyfr numeru IMEI albo numer ESN telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, inicjującego połączenie,
e) data i godzina pierwszego zalogowania telekomunikacyjnego urządzenia końcowego do ruchomej publicznej sieci telefonicznej, zgodnie z czasem lokalnym, oraz współrzędne geograficzne lokalizacji stacji BTS, poprzez którą dokonano tego zalogowania – w przypadku użytkownika usługi przedpłaconej;
2) zakończenia sieci, telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, użytkownika końcowego, do którego jest kierowane połączenie, są:
a) numer MSISDN użytkownika końcowego, do którego kierowane jest połączenie,
b) imię i nazwisko albo nazwa oraz adres użytkownika końcowego, do którego jest kierowane połączenie, jeżeli udostępnił te dane,
c) numer IMSI użytkownika końcowego, do którego jest kierowane połączenie,
d) pierwsze 14 cyfr numeru IMEI albo numer ESN telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, do którego kierowane jest połączenie,
e) data i godzina pierwszego zalogowania telekomunikacyjnego urządzenia końcowego do ruchomej publicznej sieci telefonicznej, zgodnie z czasem lokalnym, oraz współrzędne geograficzne lokalizacji stacji BTS, poprzez którą dokonano tego zalogowania – w przypadku użytkownika usługi przedpłaconej;
3) daty i godziny połączenia oraz czasu jego trwania są:
a) data i godzina nieudanej próby połączenia lub zestawienia i zakończenia połączenia zgodnie z czasem lokalnym,
b) czas trwania połączenia z dokładnością do 1 sekundy;
4) rodzaju połączenia jest określenie wykorzystanej usługi;
5) lokalizacji telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, z którego inicjowano połączenie, są:
a) w przypadku telekomunikacyjnego urządzenia końcowego znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
– w czasie inicjowania połączenia identyfikator anteny stacji BTS,
– w czasie, przez który zatrzymywane są dane odnośnie połączenia:
– – współrzędne geograficzne stacji BTS, w obszarze której znajdowało się telekomunikacyjne urządzenie końcowe,
– – azymut, wiązkę i zasięg roboczy anteny stacji BTS,
b) w przypadku telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, znajdującego się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej – identyfikator MCC i identyfikator sieci MNC, w której zainicjowano połączenie;
6) lokalizacji telekomunikacyjnego urządzenia końcowego, do którego było kierowane połączenie, są:
a) w przypadku telekomunikacyjnego urządzenia końcowego znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
– w czasie rozpoczęcia odbioru połączenia identyfikator anteny stacji BTS,
– w czasie, przez który zatrzymywane są dane odnośnie połączenia:
– – współrzędne geograficzne stacji BTS, w obszarze której znajdowało się telekomunikacyjne urządzenie końcowe,
– – azymut, wiązkę i zasięg roboczy anteny stacji BTS,
b) w przypadku telekomunikacyjnego urządzenia końcowego znajdującego się poza granicami kraju – identyfikator MCC i identyfikator sieci MNC, do której zostało skierowane połączenie.

Nadto Policji należy również udostępnić dane abonentów tj. informacje dotyczące:
1) nazwisk i imion;
2) imion rodziców;
3) miejsca i daty urodzenia;
4) adresu miejsca zamieszkania i adresu korespondencyjnego jeżeli jest on inny niż adres miejsca zamieszkania;
5) numeru ewidencyjnego PESEL – w przypadku obywatela Rzeczypospolitej Polskiej;
6) nazwy, serii i numeru dokumentów potwierdzających tożsamość, a w przypadku cudzoziemca, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego albo Konfederacji Szwajcarskiej – numeru paszportu lub karty pobytu;
7) zawartych w dokumentach potwierdzających możliwość wykonania zobowiązania wobec dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych wynikającego z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych.