Zarząd sukcesyjny, czyli jak przedsiębiorstwo może przetrwać śmierć właściciela
W ubiegłym roku weszła w życie ustawa wprowadzająca instytucje zarządu sukcesyjnego. W praktyce oznacza ona możliwość kontynuowania działalności przedsiębiorstwa po śmierci jego właściciela.
Do tej pory śmierć właściciela była znacznym utrudnieniem dla działalności przedsiębiorstwa zwłaszcza jednoosobowego, ponieważ wiązała się ze zmianą numeru NIP, z wygaśnięciem umów o pracę, koncesji i z utrudnieniami w ciągłym prowadzeniu działalności gospodarczej.
Od czasu wejścia w życie ustawy o zarządzenie sukcesyjnym Przedsiębiorca ma możliwość ustanowienia zarządcy sukcesyjnego na wypadek śmierci poprzez wpisanie go do rejestru CEIDG. Również po śmierci istnieje możliwość ustanowienia takiego zarządu także po śmierci przedsiębiorcy. Mogą to zrobić osoby, które odziedziczą przedsiębiorstwo oraz jego współwłaściciele.
Jak ustanowić zarządcę
Aby ustanowić zarząd sukcesyjny za życia przedsiębiorca musi być zarejestrowany w bazie CEIDG. Polega to na wskazaniu osoby, która obciąć zarząd na wypadek śmierci przedsiębiorcy albo zastrzeżeniu, że w wypadku śmierci zarząd nad firmą obejmie wskazany prokurent. Należy jednak pamiętać, że do ustanowienia zarządcy potrzebna jest zgoda wyznaczonej osoby, powołanie jej oraz wpisanie do systemu CEIDG.
Co więcej, taki zarząd może być ustanowiony na przedsiębiorstwach, które zawiesiły swoją działalność. Nie można jednak ustanowić zarządcy tymczasowego w razie ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa.
Zarządcą może być każda osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych pod warunkiem, że prawomocnie nie orzeczono wobec niej:
- zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie ustawy Prawo upadłościowe;
- środka karnego albo środka zabezpieczającego w postaci zakazu prowadzenia określonej działalności gospodarczej, obejmującego działalność gospodarczą wykonywaną przez przedsiębiorcę lub działalność gospodarczą w zakresie zarządu majątkiem.
Długość zarządu
Co do zasady zarząd sukcesyjny ma trwać do czasu dokonania podziału spadku. W każdym innym przypadku zarząd będzie trwał 2 lata od dnia śmierci przedsiębiorcy. Zarząd sukcesyjny wygasać również będzie m.in. w sytuacji ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy, z dniem nabycia spadku w całości przez jedną osobę, z dniem uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Wszystkie przesłanki są zawarte w art. 59 tej ustawy.
Uprawienia
Zarząd sukcesyjny obejmuje zobowiązanie do prowadzenia przedsiębiorstwa umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem firmy. Zarządca taki ma prawo do dokonywania zwykłego zarządu, natomiast czynności przekraczające ten typ zarządu może dokonywać za zgodą wszystkich współwłaścicieli lub za zezwoleniem sądu w razie jej braku.
Wszelkie umowy o pracę będą trwać z kolei do czasu wygaśnięcia zarządu. Nadany przedsiębiorcy numer NIP również się nie zmieni do czasu wygaśnięcia zarządu lub z końcem terminu jego powołania.
Do wynagrodzenia zarządcy sukcesyjnego stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu. Funkcja ta może być więc sprawowana odpłatnie, ale też nieodpłatnie.
Konkludując instytucja zarządu sukcesyjnego wprowadza wiele ułatwień dla małych i średnich przedsiębiorstw na wypadek śmierci właściciela. Pozwala na prowadzenie nieprzerwanie działalności firmy do czasu i w trakcie przeprowadzenia postępowania spadkowe. Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej stanowi jedną z wielu nowych ustaw mających na celu wspieranie krajowych małych i średnich przedsiębiorców.